Ryptsjerk / Rijperkerk

Topografische kaart Ryptsjerk (2010)Ryptsjerk is ontstaan in de middeleeuwen. Deze naam betekent de kerk op vanaf de “ryp”, dat is een landschappelijke strook grond. Het dorp is dan ook ontstaan op een zandrug. In het begin van het ontstaan was de bevolking van het dorp geconcentreerd aan het zuideinde van de z.g. Oosterdijk. Ook hier was sprake van dorpsverplaatsing, het dorp verplaatste zich langzamerhand richting de Ryptsjerksterfeart (vaart). De bebouwing van Ryptsjerk bestond omstreeks het midden van de 19e eeuw uit een kleine kern langs deze vaart. Hier vindt men nog steeds mooie karakteristieke woningen en er staan sierlijke overhangende bomen. Hier vlakbij staat ook nog steeds de kerk uit 1757. Nadien breidde het dorp zich slechts op kleine schaal uit in noordelijke richting en ontstond er na-oorlogse bebouwing rond en ten zuiden van de Tsjerkelânsreed.

Tot de grenswijziging met het dorp Tytsjerk in de jaren zeventig, behoorde het Bos van Ypeij met de state Vijversburg tot het grondgebied van Ryptsjerk.

Landschappelijk ligt Ryptsjerk in een heel interessant gebied. Vroeger werd er rondom het dorp turf gegraven, waardoor eer petgaten en poelen ontstonden. Zo zijn ook de Grote en de Kleine Wielen ontstaan, tussen Ryptsjerk en Leeuwarden. Tevens vond men nabij Ryptsjerk voorheen eendenkooien. Ten noordoosten van het dorp ligt het Ottema-Wiersmareservaat. Dit gebied kenmerkt zich door water, riet en moerasbos.

Beeld "De Leiker" langs de vaart in Ryptsjerk
(foto: Trudi Dorreboom-Rosenboom, dec. 2008)